SERMO  SEXTUS / SERMON SEXTO

 

DE TRIPLICI ADVENTU, ET CARNIS RESURRECTIONE

 

LAS TRES VENIDAS Y LA RESURRECCIÓN DE LOS CUERPOS

 

 

 

Capítulo 1

 

§ 1

 

      Volo vos,  fratres, non ignorare tempus visitationis vestrae, sed ne illud quidem quid hoc tempore visitetur in vobis. Animabus enim hoc tempus est, non corporibus assignatum, quod videlicet longe dignior anima corpore, priorem sibi sollicitudinem naturali vindicet dignitate. Sed et prior reparanda est, quam constat corruisse priorem. Anima siquidem, corrupta in culpam, fecit ut corpus quoque corrumperetur in poenam.

 

     Hermanos, no quiero que ignoréis el tiempo de vuestra visita, ni el objeto de esta visita que ahora recibís. Es la oportunidad de las almas, no de los cuerpos. Porque, siendo el alma mucho más noble que el cuerpo, precisa de un cuidado superior por su dignidad  natural. Además tiene que ser curada en primera instancia, porque fue la primera en caer; y, una vez envuelta en la culpa, también corrompió al cuerpo en la pena.

 

§ 2

 

     Deinde si Christi membra  volumus inveniri, sequendum nobis est sine dubio caput nostrum, ut videlicet prima nobis reparandarum sit sollicitudo animarum, pro quibus ipse iam venit, et quarum prius mederi studuit corruptioni. Corporis vero curam ei magis tempori reservemus et differamus in illum diem, quo reformandi gratia corporis est venturus, sicut meminit Apostolus, dicens: Salvatorem exspectamus Dominum nostrum Iesum Christum, qui reformabit corpus humilitatis nostrae, configuratum corpori claritatis suae. In priori siquidem adventu tamquam praeco, vel magis vere praeco ipsius, Ioannes Baptista clamat: Ecce, inquiens, Agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi. Non dicit morbos corporis, non motestias carnis, sed peccatum, quod est morbus animae et corruptio mentis. Ecce qui tollit peccata mundi. Unde? Utique a manu, ab oculo, a collo, demum etiam a carne ipsa, cui altius infixum est.

 

     Además, si queremos ser miembros de Cristo, debemos seguir sin titubeos a nuestra Cabeza. Y la primera actitud que debemos adoptar es la preocupación del alma. El vino por causa de ella y trató de curar su corrupción. Dejemos el cuidado del cuerpo para entonces, para el día en que vendrá a transformarlo, como escribe el Apóstol: Aguardamos al Salvador, nuestro Señor Jesucristo, que transformará la bajeza de nuestro cuerpo, reproduciendo en nosotros el esplendor del suyo. Juan el Bautista, el heraldo del Señor en la primera venida, exclama: Ved al Cordero de Dios; ved al que quita el pecado del mundo. No habla de las enfermedades corporales, de los achaques físicos. Alude al pecado, en cuanto enfermedad del alma y corrupción del espíritu. Ved al que quita el pecado del mundo. Mas ¿de dónde le quita en concreto? De la mano, del ojo, del cuello; en una palabra, del cuerpo entero, en el que estaba profundamente enraizado.

 

Capítulo 2

 

§ 1

 

     Tollit peccatum e manibus, commissa peccata delens; tollit ab oculo,  purgans cordis intentionem; tollit a collo, violentam removens dominationem, sicut scriptum est: Sceptrum exactoris eius superasti, sicut in die Madian; itemque: Computrescet iugum a facie olei. Et Apostolus loquitur, dicens: Ut non regnet peccatum in vestro mortali corpore. Siquidem alio in loco ait idem Apostolus: Scio, inquit, quod non est in me bonum, hoc est in carne mea; et alibi: Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius? Sciebat nimirum non prius liberandum se esse a pessima illa radice, quae carni infixa est, a lege peccati, quae est in membris nostris, donec et ab ipso corpore solveretur; unde et cupiebat dissolvi et cum Christo esse, sciens quod peccatum, separans inter nos et Deum, penitus auferri non poterit, donec liberemur a corpore.

 

    Quita el pecado de las manos borrando las culpas cometidas. Lo quita del ojo purificando las intenciones del corazón. Lo quita del cuello disipando la violencia opresora, como está escrito: Quebraste la vara del opresor como en el día de Madián. Y se pudrirá el yugo en presencia del aceite. El Apóstol se explica, escribiendo: Para que no reine más el pecado en vuestro cuerpo mortal. Y, en otra parte, el mismo apóstol escribe: Veo que nada bueno hay en mí, esto es, en la debilidad de mi carne. Y más adelante:¡Desgraciado de mí hombre que soy! ¿Quién me librará del cuerpo en la debilidad de mi carne? Presentía que nunca iba a ser liberado de esa raíz pésima, clavada en la debilidad de la carne por la ley del pecado, que domina nuestros miembros hasta tanto que no se corten las amarras del mismo cuerpo. Anhelaba consumirse y estar con Cristo, porque experimentaba el pecado, que nos separa de Dios, y que no puede ser completamente arrancado hasta que nos veamos libres del cuerpo.

 

§ 2

 

     Audistis de quodam, quem Dominus curavit a daemonio, quoniam, collidens et multum disce  ens eum daemon exivit ab illo. Ita dico vobis, genus illud peccati, quod toties conturbat nos, -concupiscentias loquor et desideria mala-, reprimi quidem debet et potest per gratiam Dei, ut non regnet in nobis nec demus membra nostra arma iniquitatis, et sic nulla damnatio est his qui sunt in Christo Iesu; sed non eicitur nisi in morte, quando sic discerpimur, ut anima separetur a corpore.

 

   Recordad a aquel hombre a quien el Señor lo curó de su posesión diabólica y cómo el demonio lo golpeaba y desgarra a antes de salir de él. Lo mismo os digo. Esa especie de pecado que con tanta frecuencia nos inquieta -me refiero a las concupiscencias y a los bajos instintos- debemos reprimirlo. Y es posible por la gracia  de Dios, para que así no reine nunca en nosotros, ni hagamos de nuestros miembros armas para la iniquidad. De este modo no pesará condena alguna sobre quienes viven en Cristo Jesús. Con todo, el pecado no se expele más que con la muerte, con nuestro desgarramiento, en la separación del alma y el cuerpo.

 

Capítulo 3

 

§ 1

 

    Habes ad quid venerit Christus, et cui intendere debeat christianus. Propterea noli, o corpus, praeripere tempora: potes enim animae impedire salutem, tuam ipsius operari non potes. Omnia tempus habent. Patere ut nunc anima pro se laboret, magis autem etiam collabora ei, quoniam si compateris, et conregnabis. Quantum eius impedis reparationem, tantum impedis tuam: quod nimirum reparari ante non poteris, donec suam in ea Deus imaginem videat reformatam. Nobilem hospitem habes, o caro, nobilem valde,  et tota salus tua pendet de eius salute. Da honorem hospiti tanto. Tu quidem habitas in regione tua; anima vero peregrina et exsul apud te est hospitata.

 

     Ya sabes para qué ha venido Cristo y a quién tiene que mirar el cristiano. Por eso, evita,¡oh cuerpo!, quemar etapas. Podrías obstaculizar la salvación del alma, y malograr por ello la tuya propia. Todo tiene su tiempo. Procura que el alma trabaje ahora para sí mismo. Incluso trabaja tú mismo con ella, pues si compartimos sus sufrimientos, compartiremos su gloria. En la medida en que impidas su restauración, impedirás la tuya. No podrás ser totalmente lo que eres hasta que Dios no vea en tu alma su propia imagen restaurada. Tienes un esclarecido huésped,¡oh carne!, excelente sobremanera   toda tu salvación depende 'de la suya propia. Rinde honor a huésped tan insigne. Tu vives en tu región, pero el alma es una peregrina y exiliada que se hospeda en ti.

 

§ 2

 

     Quaeso te, quis rusticus, si forte nobilis et praepotens quispiam apud eum voluerit hospitari, non libenter in angulo domus suae, aut sub gradibus suis, vel in ipsis cineribus accubabit, cedens hospiti suo locum, sicut dignum est, potionem? Et tu ergo fac semiliter. Iniurias vel molestias tuas ne reputaveris; tantum ut hospes tuus honorifice possit apud te demorari. Honor tibi est, ut pro eo interim te exhibeas inhonorum.

 

   Dime, si un noble   poderoso señor quisiera alojarse en casa de un aldeano, éste, ¿no se acomodaría con gusto en un rincón, debajo de la escalera, e incluso sobre las mismas cenizas, con tal de ceder a su huésped el lugar más digno conforme a su rango? En consecuencia, haz tú  o mismo. No tengas en cuenta injurias ni molestias. Fíjate sólo en que tu huésped pueda alojarse en tu casa como se merece. El  es honor que ahora soportes por él te honrará.

 

Capítulo 4

 

§ 1

 

    Ac ne forte despicias aut parvipendas hospitem tuum, pro eo quod peregrinus tibi videtur et advena, diligenter attende, quid hospitis huius tibi praesentia largiatur. ipse enim est qui tribuit oculis visum, auditum auribus praestat; ipse est qui linguae vocem, palato gustum, motum membris omnibus subministrat. Si quid vitae, si quid sensus, si quid in te decoris est, huius hospitis beneficium recognosce. Denique discessus eius probat quid praesentia conferebat.  Protinus enim, anima discedente, lingua silebit, oculi nihil videbunt obsurdescent aures, corpus omne rigebit, facies expallescet. In brevi quoque totum cadaver putrescet et putidum  et, et decor omnis in saniem convertetur.

 

     No desprecies ni desestimes a tu huésped por ser peregrino y extranjero. Fíjate con suma atención en todo lo que te beneficia su presencia. Es él quien proporciona a los ojos y oídos la capacidad de ver y oír; da voz a la lengua, gusto al paladar, movimiento a todos los miembros. Todo lo que en ti percibes de vida, de sensibilidad y de nobleza, reconócelo como puro beneficio de este huésped. Como último argumento, su separación demuestra cuánto nos favorece su presencia. En cuanto el alma se separa, la lengua enmudece, los ojos se entenebrecen, los oídos se cierran, todo el cuerpo se queda rígido y el rostro palidece. Al poco tiempo, el cadáver se corrompe en su totalidad y hiede, y su belleza se transforma en podredumbre.

 

§ 2

 

     Ut quid ergo pro temporali qualibet delectatione contristas et laedis hospitem istum, quam nec sentire quidem ullo modo poteras nisi per ipsum? Ad haec si tantum ubi confert exsul et inimicitiarum causa a facie Domini sui eiectus, quantum tibi praestabit reconciliatus? Noli, o corpus, noli impedire reconciliationem illam: grandis tibi exinde gloria praeparatur. Patienter, imno et libenter temetipsum expone ad omnia; nihil dissimules quod huic videatur reconciliationi posse prodesse. Dic hospiti tuo: Quia recordabitur Dominus tuus, et restituet te in gradum pristinum, et tu memento mei.

 

  ¿Por qué entonces entristeces y hieres a tal huésped con cualquier placer instantáneo, pues sin él ni siquiera serías capaz de sentir nada? Y si tantos beneficios te hace estando desterrado y  expulsa o de la presencia del Señor por la actual enemistad, ¿que te dará una vez reconciliado? No pongas, ¡oh cuerpo!, impedimentos a esa reconciliación. Te redundará un peso de gloria. Con paciencia, e incluso con gusto, hazte disponible a todo. Nada  ejes  asar que pueda servir a esta reconciliación. Di a tu huésped: Cuando tu Señor se acuerde de ti y te restablezca en su primitiva situación, acuérdate de mí.

 

Capítulo 5

 

§ 1

 

      Omnino enim memor erit tui in bonum, si bene servieris illi; et cum pervenerit ad Dominum suum, suggeret ei  de te, et loquetur bonum pro bono hospite, dicens: Cum in ultionem culpae suae exsularet servus tuus, pauper quidam,  apud quem  hospitatus  sum, fecit mecum misencordiam; et utinam retribuat pro me  Dominus meus! Primo siquidem omnia sua, dehinc etiam semetipsum exposuit utilitatibus meis, non parcens sibi propter me, in ieiunus multis, in laboribus frequenter, in vigiliis supra modum, in fame et siti, etiam in frigore et nuditate. Quid igitur? Profecto non mentietur Scriptura quae dicit: Voluntatem timentium se faciet et deprecationem eorum exaudiet. O si forte gustare dulcedinem hanc, si forte gloriam istam valeas aestimare!

 

    El, sin duda, se acordará de ti para tu propio bien, con tal de que le sirvas con honradez. Cuando se presente ante su Señor, e insinuará algo de ti y elogiará tu desinteresada hospitalidad con estas palabras: Encontrándose tu siervo desterrado en castigo de su culpa, me presenté pobre ante él y me acogió con mucha misericordia. Quisiera que se lo pagaras por mí, Señor mío. Arriesgó todas sus cosas. Después, incluso, se ofreció a sí mismo para que yo me aprovechara. Nunca miró por sí. Siempre estuvo a mi disposición en los ayunos incontables, en los trabajos incesantes, en las vigilias, en hambre y sed, hasta en frío y desnudez. ¿Qué acontecerá? No fallará la Escritura, que dice: Sé para la voluntad de cuantos le temen y escuchará su oración.¡ojalá llegaras a gustar esta dulzura y pudieses apreciar esta  gloria!

 

§ 2

 

     Mira enim dicturus sum, sed tamen vera et omnino indubitata fidelibus: ipse Dominus Sabaoth, Dominus virtutum et rex gloriae  ipse descendet ad reformanda corpora nostra et configuranda corpori claritatis suae. Quanta erit illa gloria, quam ineffabilis exsultatio, quando Creator universitatis, qui pro animabus iustificandis humilis ante venerat et occultus, pro te glorificanda, o misera caro, sublimis veniet et manifestus, non iam in infirmitate, sed in gloria et maiestate sua!  Quis cogitabit diem adventus illius, quando descendet cum plenitudine luminis, praecurrentibus angelis et tubae concentu excitantibus de pulvere corpus inops, et rapientibus illud obviam Christo in aera?

 

   Voy a expresar cosas admirables, por otra parte muy verdaderas e indudables para los fieles. El mismo Señor de los Ejércitos, el Señor de todo poder, Rey de la gloria, bajará a transformar nuestros cuerpos, configurándolos al esplendor del suyo.¡Qué gloria!¡Qué júbilo tan inefable! El creador de todo, que en una primera venida se presentó humilde y desapercibido para santificar a las almas, ahora viene glorioso y a plena luz; no viene en la debilidad, sino en su gloria y en su majestad, para glorificarte a ti, carne miserable. Descenderá en pleno fulgor luminoso, precedido de los ángeles; éstos, al fragor de las trompetas, despertarán al pobre cuerpo  sumergido en el polvo y lo arrebatarán para cortejar en los aires a Cristo.

 

Capítulo 6

 

§ 1

 

     Quousque igitur caro misera, insipiens, caeca et prorsus insana caro, transitorias et caducas quaerit consolationes, immo desolationes, si forte contingat repelli et indignam iudicari hac gloria, magis autem nihilominus ineffabili in aeternum excruciari poena?  Non sic obsecro fratres mei non sic; quin immo delectetur in huiusmodi meditationibus anima nostra  quin etiam caro nostra requiescat in spe:

 

    ¿Hasta cuándo, pues, esta carne miserable, fatua, ciega y totalmente embotada andará buscando consuelos pasajeros y caducos? ¿E incluso desconsuelos? ¿Exponiéndose a ser desechada y tenida por indigna de esta gloria y sufrir las terribles penas eternas? No así, hermanos míos, no así. Todo lo contrario, que nuestra alma se regocije en estas meditaciones y que nuestra misma carne descanse en paz.

 

§ 2

 

     Salvatorem exspectamus Dominum nostrum  Iesum Christum, qui reformabit illam, configuratam corpori claritatis suae. Sic enim ait Propheta: Sitivit in te anima mea, quam multipliciter tibi caro mea! Desiderabat siquidem  anima prophetalis adventum priorem, quo se noverat redimendam; sed multo amplius caro desiderabat adventum posteriorem et glorificationem suam. Tunc enim implebuntur desideria nostra, et plena erit maiestate Domini omnis terra. Ad quam gloriam, ad quam beatitudinem,  ad  quam  denique pacem,  quae  exsuperat omnem sensum, ipse sua misericordia nos perducat, nec confundat nos ab exspectatione nostra e Salvator quem exspectamus, Iesus Christus Dominus noster, qui est super omnia Deus benedictus in saecula.

 

   Esperamos  al  Salvador,  nuestro  Señor Jesucristo,  que transformará nuestro cuerpo y lo configurará al resplandor del suyo. Así se expresa el Profeta: Mi alma tiene se  de ti;¡de cuántas maneras mi carne te ansía! El alma del Profeta deseaba la primera venida. En ella presentía su propia redención. Por su parte, la carne deseaba con mayor vehemencia la segunda venida y su propia glorificación. Entonces se colmarán nuestros deseos y toda la tierra se cubrirá con la majestad del Señor. El nos conceda en su misericordia esa gloria y esa paz que excede a todo conocimiento. No nos defraude en nuestra esperanza el Salvador que aguardamos, Jesucristo nuestro Señor, que es el Dios soberano, bendito por siempre.